Како дел од кампањата за 16 дена активизам против родово базирано насилство, Мисијата на ОБСЕ во Скопје денеска го одржа својот централен настан со наслов „Од пријавување насилство до спречување фемицид – системски одговор”. На настанот присуствуваше претседателката на Република Северна Македонија, Гордана Силјановска Давкова, како и претставници на државни институции, професионалци од секторот правда, граѓанското општество и медиумите со цел да се презентира националниот напредок кон воспоставување иницијатива Опсерваторија за фемицид, првиот координиран, повеќесекторски механизам на земјата посветен на набљудување и спречување фемицид.
Во нејзиното обраќање, претседателката Силјановска Давкова ја истакна националната важност на зајакнувањето на институционалната координација и превенција, наведувајќи дека: „ни требаат јасни дефиниции, веродостојни податоци и аналитички и координиран пристап кон фемицидот. За силни институции потребна е поголема застапеност на жените во клучни улоги за носење одлуки. Осврнувањето на родово базираното насилство бара јасни индикатори, конзистентна акција и постојана јавна свест. Фемицидот е системски проблем за кој е потребен системски одговор”.
Настанот се надоградува на долгогодишната поддршка од ОБСЕ за подобрување на одговорот кон насилството врз жените, вклучително и ретроспективна анализа на случаи, набљудување судења како и соработка со Хелсиншкиот комитет за човекови права и Националната мрежа против насилство врз жени. Наодите од овие напори откриваат повторливи шеми – долготрајна злоупотреба која не е официјално заведена, непрепознаени ризици, неконзистентна правна квалификација и фрагментирани податоци – укажувајќи на потребата за единствена рамка за спречување заснована на докази.
Централен елемент на иницијативата е Повеќесекторското работно тело, составено од претставници од органите за спроведување на законот, обвинителството, судството, социјалните и здравствени услуги како и граѓанското општество. Тоа има улога колективно да ги ревидира случаите на фемицид и обид за фемицид забележани од 2014 година, да идентификува повторливи шеми и системски празнини и да се погрижи дека институциите учат од докази, а не од изолирани инциденти. Иако не е лек само по себе, Телото обезбедува структуриран, координиран простор за институциите да работат заедно, да се зајакне споделувањето информации и да се обезбеди ефективно спречување и заштита.
Во своето обраќање, шефот на Мисијата на ОБСЕ во Скопје, амбасадорот Килиан Вал, ја истакна итноста од координирана и рана акција кај одговорни институции: „Фемицидот се спречува. Кога информациите остануваат во посебни папки и институциите работат во меур, ризиците остануваат незабележани и се пропуштаат можности за интервенција. Вистинското спречување започнува со рана акција и заедничка одговорност како и систем во кој институциите ја гледаат целата слика и делуваат пред да биде доцна”.
На настанот свој придонес дадоа институционални практичари и експерти од граѓанското општество, по што следеше интерактивна дискусија за заедничките предизвици, научените лекции и наредните чекори. Мисијата на ОБСЕ ја реафирмираше својата постојана поддршка на националните партнери со цел да се води сметка дека лекциите од минатото се пренесуваат во постојани подобрувања во рамки на спречување, заштита и отчетност.
