Во рамките на проектот „Зајакнување на отпорноста на медиумите против дезинформациите во Северна Македонија“, оваа истражувачка репортажа го анализира влијанието на руските агенти на влијание врз медиумскиот и социјалниот простор во земјата, со посебен фокус на пропагандата насочена против Светиот Архиерејски Синод на Македонската Православна Црква (МПЦ) во 2023 година.
Што се агенти на влијание и како делуваат?
Агент на влијание е термин од разузнавачката сфера, кој се однесува на лице што дејствува во интерес на странска сила, користејќи ги своите позиции за да влијае врз јавноста, политиката или социјалните структури. Вообичаено, тоа може да биде новинар, дипломат или дури и свештеник.
Разоткривањето на рускиот Архимандрит Васиан Змеев
Во 2023 година, по две години оперативна работа, македонските безбедносни служби го идентификуваа и протераа рускиот Архимандрит Васиан Змеев, кој беше активен агент на влијание на руските разузнавачки служби. Неговите активности се фокусираа на манипулации во религиозните кругови, особено преку контактите со Светиот Архиерејски Синод на МПЦ.
Змеев редовно одржувал состаноци со високите црковни претставници, искористувајќи ги за ширење на идеи против Вселенската Патријаршија. Според професорот Дилјан Николчев од Универзитетот „Св. Климент Охридски“ во Софија, влијанието на Змеев е евидентно и во Бугарија и во Македонија.
Повеќе од религиозна пропаганда
Експертот за хибридни закани, Владимир Владимиров, предупредува дека активностите на Змеев не биле ограничени само на црковните спорови помеѓу МПЦ и Српската Православна Црква (СПЦ). Неговите операции имале поширока стратегиска цел, насочена против интеграцијата на Македонија во НАТО и ЕУ, што ги прави дел од пошироката руска дезинформациска кампања.
Апел за зголемена медиумска свесност
Оваа истражувачка приказна е дел од иницијативата за јакнење на отпорноста на медиумите во борбата против дезинформациите. Преку оваа анализа, јавноста добива увид во начинот на кој надворешни актери користат религиозни и социјални теми за да го дестабилизираат политичкиот и безбедносниот систем на земјата.
Проектот е поддржан од Амбасадата на САД, но мислењата и заклучоците изнесени овде се на авторите и не ги одразуваат ставовите на Владата на САД.
