Научниците за првпат создадоа глувци со двајца биолошки машки родители, што е значајна пресвртница во репродуктивната биологија.
Тимот предводен од Кацухика Хајаши, професор по биологија на Универзитетот во Осака во Јапонија, произвел јајца од клетките на кожата на машките глувци кои, кога ќе се имплантираат кај женските глувци, произведувале здрави младенчиња, објави списанието „Нејчр“.
Резултатите од истражувањето во иднина би можеле да се применат во третмани за плодност, вклучително и за истополови парови, и да помогнат да се спречи истребување на загрозените животни.
Сепак, научниците предупредуваат дека треба да се направат многу повеќе истражувања пред култивираните клетки да се користат за производство на човечки јајца во лабораторија.
„Се очекува примената кај луѓето да трае долго, можеби 10 или повеќе години. Дури и да се примени, никогаш не знаеме дали јајцата се доволно безбедни за да се добие бебе“, изјави Хајаши.
Истражувачите користеле клетки од кожата од опашките на целосно израснати машки лабораториски глувци, кои, како и мажите, содржат еден Х и еден Y хромозом, и ги претвориле во индуцирани плурипотентни матични клетки, или iPSCs – вид на клетка што научниците ја репрограмирале во ембрионална состојба.
Овој процес на генетски инженеринг, кој воведува специфични гени за создавање на клетки кои имитираат ембрионски матични клетки, првпат беше применуван од научникот Шиња Јаманака, добитник на Нобеловата награда.
Кога iPSC се одгледуваат во лабораторија, неколку од нив спонтано го губат Y-хромозомот, кој не е неопходен за растот на овој конкретен тип на клетки, создавајќи „XO“ клетки, објасни Хајаши.
Истражувачите ги култивирале XO-клетките и откриле дека некои развиле два Х-хромозоми како резултат на неисправни клеточни делби – што ги прави хромозомски женски. Третманот на XO-клетките со соединение наречено реверзин го зголеми бројот на XX клетки, открија истражувачите.
Оттаму, тимот ги претвори XX клетките во герминативни клетки, прекурсори на јајце клетки и сперматозоиди, кои последователно се програмирани со сигнали кои ги претвораат во јајце клетки. Откако биле оплодени со сперматозоиди и имплантирани во матката на глувчето, јајце клетките создале живи потомци.
„Оваа студија е особено интересна затоа што ги искористува грешките за кои се знае дека се случуваат за време на културата на XY-клетките, што доведува до губење на хромозомот Y и последователно стекнување на друг Х хромозом, што резултира со XX клетки кои се способни да генерираат живи потомци“, рече Род Мичел, професор по развојна ендокринологија во Центарот за репродуктивно здравје MRC на Универзитетот во Единбург во Шкотска.
„Сепак, неговата потенцијална примена кај луѓето (на пр. истополови парови) останува неизвесна. Во студија на глувци, многу малку ембриони генерирани со помош на клетки од глувци резултирале со живи потомци, а последните чекори потребни за претворање на ембрионите во јајца не биле веродостојно репродуцирани со помош на човечки клетки“, заклучил Мичел.
