17 мај 2020
Би Би Си – Лондон
Ковид-19 темелно го промени начинот на интеракција и физичките поздравувања со потенцијал за ширење на вирусот се меѓу нејзините културни жртви. Но, начините на кои луѓето се прилагодуваат во целиот свет кон оваа нова реалност сугерираат дека сè уште не се изгубила човечката потреба да се каже „здраво“.
Поздравот е привидно едноставен, но вербалните и невербалните поздрави ни помагаат да ги дефинираме границите на нашите интеракции со другите. „Поздравот е речиси како сунѓер. Ги апсорбира сите овие различни работи, односите што ги имаме, каква личност сме“, истакна Алесандро Дуранти, професор по антропологија на Универзитетот Калифорнија, Лос Анџелес. Поздравот потврдува нешто што се случува во поширок контекст, отколку само таа мала интеракција, во овој случај, Ковид-19.
Од древното, индиско спојување на дланките „намасте“, до сосема новото судирање со лакт, применето од политичарите на САД, начинот на кој луѓето ги менуваат поздравите поради коронавирусот исто така, откриваат увид во нивните соодветни култури. За да дознаете повеќе, разговаравме со локалното население во седум држави за културното значење на традиционалните поздрави и за тоа како Ковид-19 ги менува, пишува Би-Би-Си.
Кина
Можеби најзначајниот поздрав што се појави неодамна е Вухан поздравот, именуван по градот од каде првпат се појави Ковид-19 . Поздравот, што вклучува тапкање на стапалата на нозете на едни со други, започна во март откако видеа од новиот поздрав станаа вирални. Од своето појавување, високи политички фигури како рускиот министер за енергија Александар Новак и претседателот на Танзанија Џон Магуфули го применија Вухан поздравот, инспирирајќи шпекулации дека може да стане ново светско ракување.
Сепак, се чини дека Вухан поздравот не може да ги замени типичните кинески поздрав, како што е модерниот поздрав или поздравот стар 3.000 години, тупаница во дланките, што се користи за Кинеска нова година, свадби и други прослави. И покрај медиумската покриеност, Вухан поздравот се уште не стана рутински и добро познат во другите делови на Кина. „Ова е веројатно бидејќи поздравот еволуираше како забава за социјална интеракција, сега забранета поради физичката дистанца“, истакна Чуан-Канг Ших, културен антрополог на Универзитетот Флорида. „Луѓето го практикуваат Вухан поздравот, да покажат дека и во вакви времиња можеме да ја покажеме нашата интимност на смешен начин“, додава Ших. „Луѓето сакаат да бидат разиграни и расположени, па ја измислија оваа забава“.
Нов Зеланд
Една недела пред Светската Здравствена Организација да го прогласи Ковид-19 за пандемија на 11 март, домородните групи Маори низ Нов Зеланд веќе им наложија на своите членови низ целата земја да избегнуваат да се поздравуваат меѓусебно со традиционалното хонги, во кое две лица заедно ги притискаат носот и челото. Премиерката на Нов Зеланд, Џасинда Ардерн ја повтори оваа порака до нацијата, повикувајќи ги сите да престанат со ракувања, прегратки и хонги.
Многу Маори оттогаш практикуваат обично кревање на брадата и веѓите за да се поздрават едни со други, истакна Ранги Матамуа, професор по домородни студии на Универзитетот во Ваикато. Овие поздрави, иако се веќе вообичаени и пред Ковид-19 и не толку ексклузивни за Маорите, го заменија хонги за во блиска иднина. Хонги има длабоко културно значење, алудирајќи на приказната за создавање Маор, во која шумскиот бог Таин го создал животот на првата жена. И покрај ова, насоките да не се применува хонги, забележаа минимален поврат, истакна Матамуа. Ова е веројатно поради тоа што локалните групи следеа слични насоки за време на пандемијата на грип во 1918 година, што остави фатални последици за Нов Зеланд, трагично потенцирајќи го верувањето на Маори.
„Најважното нешто во светот се луѓето“, истакна Матамуа, цитирајќи изрека од Маори: „ Значи, ако обичаите и традициите не се применуваат или им штетат на луѓето, ние ги менуваме“.
Франција
Францускиот бакнеж на образот или „бизес“ исто така беа обесхрабени за време на грипот во 1918 година, но сепак беше потребно подолг период да исчезнат за време на оваа најнова пандемија за разлика од хонги.
Една недела пред Франција да воведе карантин, 66 проценти од испитаниците на една анкета изјавиле дека се уште разменуваат „бизес “. До крајот на март бројката се намали на шест проценти, бидејќи Французите ги заменија со вербална верзија, разменувајќи „Бизес“ или попознатото „Бизу“ за да се поздрават едни со други од дистанца. Постои културен преседан за оваа промена, бидејќи вербалните „бизес“ понекогаш се користат од заразни лица за време на сезоната на грип. Сепак, транзицијата низ целата земја е тешка, особено за француските жени, рече Клаудин Гаутиер, професор по антропологија на Универзитетот во Бордо. Додека мажите честопати сакаат да се ракуваат меѓу себе, жените обично ги користат овие бакнежи на двата образи да ги поздрават сите, што може да објасни зошто им треба време да се одвикнат од нив.
Според Гаутиер, општата неподготвеност да се одвикнат од „бизес“ е пропорционална со растечката важност на поздравот за францускиот културен идентитет. До крајот на 1960 година, „бизес“ бил интимен поздрав, разменуван само меѓу блиски членови на семејството и со мали деца.
Во тој контекст, тие ја симболизираат неформализацијата на француската култура и ги олабавуваат социјалните ограничувања на меѓусебните интеракции. „Одбивањето на „бизес“ пред социјалното дистанцирање се сметаше за студено, па дали вербалните бизес ќе опстојат по коронавирусот ќе зависи од интензитетот на јавниот здравствен дискурс што ги обесхрабрува нив“, истакна Гаутиер.
Танзанија
Културата на Танзанија има силен колективистички начин на размислување, вкоренет во меѓусебна зависност и разбирање на нечие место во поголема социјална хиерархија, истакна Александар Мјујаж, социјален антрополог на Универзитетот за здравство и сродни науки Мухимбили во Дар ал Салам. Физичките поздрави, како што се формално наклонување (наведнување при поздрав) што го прават младите пред своитестарешини, кои за возврат ја допираат главата на младите, се однесуваат на ова поголемо чувство за хиерархија. Меѓу врсниците, вообичаено се и долгото ракување, прегратките и бакнувањето во образите.
Неодамнешниот поздрав со нозете на Вухан и поклонување пред луѓе од која било возраст од далечина се новата норма, додава Мјујаж. Бидејќи и двата геста намерно создаваат простор помеѓу луѓето, Мјујаж се грижи дека тие можат да ги загрозат комуникациските врски.
„Ковид-19 создаде врски на далечина и … еродираше како луѓето треба да покажуваат почит и грижа едни кон други“, истакна Мјујаж. „Нозете се направени да одат а не за поздрави. Дали поздравот со стапало покажува љубов? Грижа? Почит? “, додаде тој.
Според Мјујаж, употребата на маски за лице во Танзанија исто така ги нарушува локалните вербални и невербални знаци, како што се извртување на усните што често се користат за комуникација на договор и други емоции. Тој предвидува дека на поздравот со нозете и поклонувањето наскоро ќе им се придружат иновативни поздрави додека трае физичкото дистанцирање.
Турција
Турските поздрави ги отсликуваат исламското наследство на земјата, гостопримливата култура и социјалната улога на старешините. Младите ја фаќаат раката на постар роднина, ќе ја бакнат и потоа ќе ја допрат до челото, особено за време на празниците. Бакнеж во двата образи е стандарден кај колегите, пријателите, па дури и новите познаници.
„Има нешто во врска со симетријата и двојното бакнувањето на образите“, истакна Кенан Шарп, новинар и експерт во турската поп култура. „Бројот е еднаков, секогаш. Се има чувство дека, ако не ја бакнете и другата страна, се чини дека нешто недостасува “.
За Турците, поздравувањето не е само начин за добредојде на луѓето, туку и за покажување на нивната важност. Во пресрет на Ковид-19, турскиот народ се сврте кон исламската историја да најде пријателски поздрав што ќе ги зачувува овие вредности.
Евалах е вековен гест без допир, веројатно користен од Османлиите, што се состои од поставување на раката над срцето и поклонување. Движењето означува дека човекот е во вашето срце, што укажува и на почит и наклоност. Зборот „евалах“ има арапски корени и буквално значи „му веруваме на Бог“, а физичкиот гест има варијации низ целиот муслимански свет.
Ејвалах е вообичаен поздрав во рамките на социјално конзервативните турски заедници, а станува видлив благодарение на неговата застапеност во турската хит ТВ серија „Воскресение: Ертурул“, серија за лидерот на 13-от век на Турците, Огуз, чиј син Осман ја основал Османлиската Империја. Исто така, ефикасен е и за современите лидери. На 9 март, претседателот Реџеп Тајип Ердоган го искористи за да го поздрави генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг.
Обединети Арапски Емирати
Бидејќи локалните министерства за здравство забрануваат физички поздрави, многу жители ги заменуваат прегратките и традиционалните бакнежи на носот „Емирати“ (традиционален постерински поздрав кој се состои од истовремено допир на носот и ракување со раката) со мавтање или со ставање рака на срцето, изјави локална писателка и издавач Наташа Амар.
Притискањето на рака на срцето е веќе вообичаен поздрав во Емиратите, кон спротивниот пол и пред Ковид-19, но бесконтактните поздрави од ист пол се културна абнормалност што Емирати се борат да ја усвојат. Жените од Емирати обично разменуваат бакнежи во образ, додека мажите споделуваат бакнеж на носот.
„Ако ништо друго, физичката дистанца можеби не натера да сфатиме каков подарок е да се биде дел од заедницата и да имаме еден вид блискост едни со други“, истакна Амар.
Авганистан
Заедничка нишка меѓу бројните етнички групи во Авганистан е акцентот на почит и чест и жестока љубов кон Бога и земјата. Традиционалните авганистански поздрави, како што се ракувања, прегратки и бакнежи, ги изразуваат овие вредности и зборуваат за пријатната култура на нацијата, каде е многу застапено допирањето. Во некои покраини можат дури осум пати да се бакнат во еден поздрав.
Авганистанците имаат тенденција да водат неформални разговори на кратка физичка дистанца. Всушност, добриот мирис укажува на „добар дух“, според романските професори Космин Иванчиу и Вијана Попица, така што, ако се оддалечите повеќе од соговорникот и не можат да го почувствуваат вашиот мирис, може да ве сметаат за груб.
Но, физичкото дистанцирање ги натера луѓето да се прилагодат на воениот поздрав со десната рака или мафтање со раката, гестови што се користат да поздравиме некој од далечина, изјави жител на Кабул, Сабер Алими.
Авганистанците се прегрнуваат и се бакнуваат „за да ја покажат својата љубов“, истакна Алими. И додека овие физички поздрави, исто така, служат како начин за изразување чест на луѓето, воениот поздрав визуелно го опфаќа чувството за почит кон другите Авганистанци. ки/ссм/
.
