Загадувањето на воздухот не е само закана за белите дробови и срцето – тоа директно влијае и врз начинот на кој размислуваме, се фокусираме и ги препознаваме емоциите на другите луѓе. Ново истражување, објавено во престижното списание Nature Communications и пренесено од „The Guardian“, открива дека дури и краткотрајната изложеност на високи концентрации на честички (PM) значително го намалува селективното внимание и ја отежнува емоционалната перцепција.
Во студијата учествувале 26 возрасни лица кои решавале когнитивни тестови пред и по изложување на чад од свеќа или чист воздух во времетраење од еден час. Резултатите биле јасни: дури и краткорочното вдишување на загаден воздух ја намалува способноста за концентрација и го зголемува ризикот од импулсивни одлуки.
„Учесниците кои беа изложени на загаден воздух покажаа послаби резултати во тестовите за внимание“, вели д-р Томас Фахерти од Универзитетот во Бирмингем, еден од авторите на истражувањето. Тој додава дека во реални услови тоа може да значи дека луѓето стануваат порасеани – на пример, при купување во супермаркет, повеќе се склони да донесуваат непромислени избори наместо да се држат до својата листа.
Студијата, исто така, открила дека учесниците полошо ги препознавале емоциите – како дали некое лице е среќно или исплашено – по изложеност на честичките. „Ова може да има последици врз начинот на кој комуницираме и се однесуваме со другите луѓе“, истакнува Фахерти.
Иако краткорочната изложеност не влијаела врз работната меморија, што укажува дека одредени мозочни функции се поотпорни, ефектите врз вниманието и емоционалното препознавање можат да имаат сериозни социјални и економски импликации. Истражувачите предупредуваат дека тоа може да се одрази на продуктивноста на работа, образованието, па дури и на општественото однесување.
Светската здравствена организација одамна предупредува дека загадувањето на воздухот е еден од најголемите ризик-фактори за јавното здравје, одговорно за околу 4,2 милиони предвремени смртни случаи годишно. Новите сознанија укажуваат дека опасноста не е само физичка, туку и когнитивна.
Истражувањето е дел од поширок проект кој има за цел да ги проучи различните извори на загадување – од автомобилските издувни гасови и согорувањето на дрва, до средствата за готвење и чистење – со надеж дека ќе се креираат поефикасни политики за заштита на јавното здравје.
„Ако знаеме дека конкретни извори, како производите за чистење, предизвикуваат повеќе штета, тогаш можеме да влијаеме врз политиките и да ги адресираме проблемите од корен“, вели Фахерти.
Овој труд уште еднаш потсетува дека загадувањето на воздухот не е само прашање на животна средина, туку и на когнитивна благосостојба, со последици за секојдневниот живот на луѓето ширум светот.
