Косово стана првата земја што понуди да ги прифати одбиените баратели на азил од Велика Британија како дел од планот на Сер Кир Стармер за „центри за враќање на мигранти“.
Албин Курти, премиерот на Косово, рече дека неговата земја „сака да ѝ помогне на Велика Британија“ во нејзините напори за борба против нелегалната имиграција во замена за поголема поддршка за зајакнување на нејзината национална безбедност од заканите од Србија и Русија.
Зборувајќи пред самитот на лидерите од Западен Балкан, организиран од Стармер во Лондон во среда, Курти рече дека се водат разговори меѓу претставници од Велика Британија и Косово.
Со ова, Косово е првата земја што го потврдува својот интерес за планот на Стармер за создавање серија центри за враќање каде што одбиените баратели на азил би биле испраќани откако ќе ги исцрпат сите можности за жалба во Велика Британија.
Иако темата за центрите за враќање не е на официјалната агенда на самитот, Стармер се надева дека ќе постигне напредок во разговорите со некои од земјите што учествуваат.
Милојко Спајиќ, премиерот на Црна Гора, рече дека неговата земја би била отворена за преговори за договор за центар за враќање, но само ако Велика Британија значително инвестира во својата инфраструктура.
Сепак, претседателството на Босна и Херцеговина – тричлено тело кое служи како шеф на државата – изјави дека „нема намера, ниту пак желба, да склучи каков било договор што би вклучувал прифаќање на одбиени баратели на азил“ од Велика Британија.
Еди Рама, премиерот на Албанија, го повтори своето противење на обидите на Велика Британија да создаде центри за враќање, велејќи: „Кога станува збор за центрите, или како и да се нарекуваат, го кажав тоа и го повторувам: никогаш во Албанија“.
„Тајмс“ претходно откри дека Велика Британија им се обратила на Косово и Северна Македонија, како и на неколку земји надвор од Европа, во врска со можноста за отворање центри за враќање. Северна Македонија не одговори на барањето на „Тајмс“ за интервју.
Курти рече дека косовската влада понудила да прима мигранти од Велика Британија затоа што има „обврска“ да ја врати услугата за водечката улога на Велика Британија во мировните сили што го штитеа Косово од режимот на Слободан Милошевиќ во 1990-тите.
На прашањето дали Косово е подготвено да размисли за прифаќање мигранти од Велика Британија, Курти рече: „Сакаме да ѝ помогнеме на Велика Британија. Сметаме дека тоа е наша пријателска и политичка должност. Имаме ограничен капацитет, но сепак сакаме да помогнеме и во моментов има редовна комуникација меѓу нашите тимови на државни службеници од нашето Министерство за внатрешни работи и адвокати за тоа како ова да се направи непречено за заедничка корист.“
Тој рече дека Косово ќе очекува дополнителна поддршка од Велика Британија во однос на безбедносната опрема и споделувањето разузнавачки податоци со цел да се бори против заканите со кои се соочува од српската и руската агресија. Имаше извештаи за кршење на косовскиот воздушен простор од страна на српски беспилотни летала, што ја натера да купи илјадници воени беспилотни летала од Турција, ризикувајќи ескалација на тензиите меѓу двете нации.
Курти рече: „Главно би сакале да добиеме поддршка во безбедноста – било преку стратешки договори или преку опрема и проекти што би можеле да ги направиме. Нашите два тима работат на ова, но мислам дека ова ќе има успешен резултат.
„Секако, како земја сакаме да имаме корист, но сметаме дека е пред сè наша обврска да ви помогнеме затоа што ни помогнавте многу и никогаш нема да го заборавиме тоа.“
Спајиќ, зборувајќи на панел-дискусија заедно со Рама во „Чатам Хаус“ во Лондон, рече дека Црна Гора не е во разговори со Велика Британија за воспоставување центар за враќање, бидејќи неговата земја е во поинаква ситуација од другите во регионот, бидејќи не е „дел од мигрантските рути низ Балканот“.
Откако Рама го притисна дали Црна Гора ќе биде отворена за идејата доколку Велика Британија понуди да инвестира во својата транспортна инфраструктура, Спајиќ рече: „Да, дефинитивно би го прифатил тоа доколку инвестираат 10 милијарди евра во изградба на железници“.
Рама, исто така, откри дека планира да го угости Најџел Фараж во Албанија, подоцна оваа година или почетокот на следната година, откако двајцата се вмешаа во расправија околу бројот на албански криминалци во затворите во Велика Британија. Тој го оспори тврдењето на Фараж дека еден од 50 Албанци во Велика Британија се во затвор и вети дека „лично ќе се обврзе да ги врати сите“ ако бројката се покаже точна.
Лидерот на „Реформ УК“ рече дека предложил да ја посети на 28 ноември, но Рама рече дека тоа би било несоодветно време, бидејќи се совпаѓа со денот на независноста на Албанија.
Отворениот албански премиер, лидер на Социјалистичката партија на Албанија, тврдеше дека имиграцијата станала една од главните теми во Велика Британија затоа што луѓето ја обвинуваат имиграцијата за „катастрофата“ на Брегзит.
На прашањето дали е фрустриран од одлуката на Велика Британија да ја напушти ЕУ, на која Албанија се обидува да се приклучи, Рама рече: „Проблемот не се Албанците, странците, мигрантите. Проблемот е како да се најдат жртвени јарци за оваа катастрофална одлука да се напушти Европа. Тоа е катастрофа. Затоа не се чувствувам фрустриран. Жал ми е, многу ми е жал.“
Рама рече дека би бил среќен да соработува со Фараж ако тој како избран премиер, велејќи: „Не гледам никакви проблеми кога станува збор за соработка со кој било. Не верувам дека Фараж е проблемот. Тој е огледало на проблем, кој има одреден театарски капацитет да биде привлечен, но проблемите се на друго место.“
Жељко Комшиќ, претседател на претседателството на Босна и Херцеговина, рече дека иако неговата земја не е отворена за прифаќање мигранти од Велика Британија, е подготвена да ѝ помогне на Велика Британија на други начини.
Тој рече: „Таквиот предлог е некомпатибилен со нашите национални интереси, правна рамка и цели на миграциската политика. Босна и Херцеговина работи на справување со нелегалната миграција во коренот, што бара пристап на целата држава преку воспоставени практики, координација меѓу агенциите за спроведување на законот и во согласност со меѓународното и домашното право. Ние веќе користиме низа мерки, од заштита на границите до договори за репатријација до земјите на потекло.“
