На улиците на Газа оваа недела, два звука никогаш не престануваа, ни дење ни ноќе. На запад, брановите на Средоземното Море удираа на брегот полн со ѓубре. На исток, гранатите, ракетите и проектилите експлодираа со тапи удари и повремени крцкања.
Најмалку 100.000 луѓе пристигнаа во Газа, некогашниот раздвижен комерцијален и културен центар на палестинската територија. Сите бегаат од новата офанзива – наречена „Гидеоновите кочии“ – неодамна започната од Израел во уништените градови и населби во северна Газа.
Експлозиите што новораселените ги слушаат, додека се собираат во привремени засолништа и набрзина изградени кампови, или едноставно ги поставуваат своите шатори или церади на избраздениот тротоар, понекогаш доаѓаат за време на директни судири меѓу израелските војници и Хамас, иако милитантната исламистичка организација останува невидлива, често под земја.
Многу почесто, тоа се звуци на воздушни напади и артилериски бомбардирања кои во изминатата недела убиле околу 750 луѓе и повредиле уште 2.000 низ Газа, главно жени и деца, според медицинските службеници таму.
Во средата, Мохамед Абу Нади ја пресели својата фамилија од Џабалија, населба источно од Газа, која е сведена на урнатини во повеќе израелски офанзиви и напади.
„Она што се случи оваа недела беше уште една ескалација… Имаше немилосрдни бомбардирања насекаде“, рече 33-годишниот Абу Нади. „Мојот пријател беше на пат да земе возило за да ја пресели својата фамилија во Газа, но кога се врати, ја најде својата куќа сведена на урнатини. Неговата сопруга и децата беа убиени.
„Тоа беа само мали деца, невини цивили без никаква вмешаност во ништо. Бев шокиран кога се случи. Брзо ги зедов сопругата и семејството и го напуштивме подрачјето, упатувајќи се кон Газа“. Абу Адам Абдул Раббо, 55-годишен, рече дека повеќе од 80 членови на неговото пошироко семејство биле убиени за време на 19-месечниот конфликт, кој беше предизвикан од нападот на Хамас врз Израел, во кој милитантите убија 1.200 луѓе, главно цивили, и киднапираа 251, од кои 57 сè уште се во Газа. Последователната израелска офанзива уби повеќе од 53.000 Палестинци, исто така главно цивили, и голем дел од територијата го сведе на урнатини; уништувајќи патишта, здравствени установи, училишта, верски објекти, санитарни системи и многу повеќе. Израелските власти велат дека напаѓаат само воени цели и го обвинуваат Хамас дека користи цивили како човечки штитови, обвинение што движењето го негира.
Пред една недела, Раббо рече дека бил разбуден од звукот на огромна експлозија што ја погодила куќата на неговиот брат, при што загинале петмина.
„Се боревме да ги пренесеме нивните тела во болница бидејќи дрон-квадкоптер пукаше куршуми насекаде. Успеавме да ги закопаме на гробиштата во градот Џабалија. Потоа решивме да заминеме, плашејќи се за животите на нашите преостанати деца.
„Можевме да понесеме само неколку основни работи – малку облека и храна. Мојата сопруга горко плачеше, прашувајќи: ‘Како ќе преживееме? Што можеме да понесеме со нас? Колку долго ќе останеме раселени?’“, рече Раббо.
Овој месец, експерти за безбедност на храната поддржани од Обединетите Нации рекоа дека територијата е под критична опасност од глад, со случаи на неухранетост кои брзо растат. Складовите на ОН во територијата се празни, а повеќето бесплатни пекарници на кои многумина се потпираа за дневен леб престанаа со работа пред неколку недели – иако хуманитарните агенции успеаја да одржат некои заеднички кујни во функција за да произведуваат околу 300.000 оброци дневно. Ограничената храна достапна за купување е прескапа за речиси сите, со 1 кг домати или кромид што чини еквивалент на 13 долари. „Секој агол на секоја улица е преполн со луѓе“, рече Амџад Шава, директор на Мрежата на невладини организации во Газа, со седиште во Газа. „Тие живеат во купишта ѓубре, септички јами. Има муви, комарци. Немаме вода за испорака, нема храна, нема шатори или ќебиња или церади, ништо. Луѓето се многу, многу гладни, но нема што да им се даде.“
Службениците на ОН во петокот рекоа дека нивните клиники и аптеки веќе не можат да понудат 40% од третманите категоризирани како есенцијални од Светската здравствена организација. Лекарите интервјуирани минатата недела пријавиле многу апсцеси и кожни заболувања кај пациентите, како и акутни случаи на дијареа и респираторни болести – покрај многуте повреди од воздушните напади.
„Гледаме некои деца со неухранетост, но сите се жалат дека се гладни“, рече д-р Ијан Ленон, британски консултант за итна медицина во Маваси, јужна Газа. „Често гледаме пациенти кои се уморни или вртоглаво затоа што едноставно не јаделе доволно.“
Во последните денови, Израел ја олесни строгата блокада на Газа воведена почетокот на март, кога истече првата фаза на кревкото примирје. Во петокот, 100 камиони влегоа во територијата, но многу малку помош беше дистрибуирана. Хуманитарните службеници рекоа дека клучен проблем е безбедноста. Законот и редот се подобрија во територијата за време на примирјето од средината на јануари до март, кога полицијата управувана од Хамас беше на улиците, но оттогаш се распадна. Од конвој од 20 камиони, секој со по 20 тони пченично брашно за Светската програма за храна, само три стигнаа до својата дестинација во четвртокот навечер, откако два се расипаа, а 15 беа ограбени од пљачкаши и одвезени.
„Не гледате редици деца со ребра и ‘рбети што се гледаат како во Африка“, рече еден службеник на ОН, „но таму нема патишта и население раштркано на површина колку Европа. Овде, има 130.000 тони помош веднаш од другата страна на влезните точки во Газа, на само неколку километри.“ Малкумина имаат доверба дека планот поддржан од САД и Израел за доставување помош, кој треба да започне следната недела, ќе ја подобри ситуацијата. Планот вклучува мал број дистрибутивни центри во јужна Газа, управувани од приватни изведувачи и заштитени од израелски војници кои ќе ги проверуваат примателите. Работниците за хуманитарна помош на ОН го опишуваат планот како опасен, непрактичен и потенцијално незаконски. За да добијат помош, Палестинците ќе мора да патуваат до 40 километри низ патишта полни со урнатини за време на активен конфликт, и покрај речиси целосниот недостиг на достапен транспорт, за да земат месечен пакет храна од 20 кг.
„Многу тешко би било да се стигне таму, и нема гаранција дека ќе можете да се вратите“, рече Шава. „Ова е стратегија за раселување на луѓето и започнување на чистење на северна Газа.“
Израел рече дека планот е неопходен за да се спречи Хамас да ја зема и продава помошта за да ги финансира своите операции. Хуманитарните службеници во Газа во петокот рекоа дека нема докази за широко распространето пренасочување на помошта во ниту една фаза од конфликтот.
Во меѓувреме, најранливите страдаат најмногу. Пред шест недели, најстариот син на Ихаб ал-Атар од Беит Лахија се обидел да се врати во семејниот дом за да земе храна и облека, но бил погоден од ракета и тешко повреден. Не било дадено предупредување ниту наредби за евакуација од израелската војска, рече Атар, 41-годишен.
Редица операции го спасиле животот на 21-годишниот Махмуд, но го оставиле без поголем дел од цревата и со заразена рана. Кога новата израелска офанзива започна пред 10 дена, семејството беше принудено да се пресели од својот оштетен, но сепак употреблив дом во шатор на улица во Газа. Со речиси сите болници во северна Газа што веќе не функционираат и преостанатите неколку преоптоварени, семејството се обидува само да се грижи за Махмуд. „Сега состојбата на Махмуд се влошува од ден на ден“, рече Атар. „Најтешкиот дел е да го гледам мојот син како умира пред моите очи и да не можам да направам ништо за него. Се плашам дека ќе го изгубам мојот син.“
Исто така во голема опасност е Јазан, осумгодишниот син на Нади, кој е квадриплегичар и, според неговиот татко, има потреба од специјална исхрана и нега.
„Тој стана исклучително слаб и страда од тешка неухранетост. Неколкупати го однесов во болница, но лекарите ми рекоа дека не можат ништо да направат за него.“
Малкумина имаат надеж за скоро олеснување. Преговорите за ново примирје се во застој, а хуманитарната помош веројатно ќе пристигне во северна Газа за неколку дена, па дури и недели, ако воопшто пристигне.
Ум Амар Џундијеа, 65-годишна, која е во Газа откако побегна од источната населба Шуџаија, ја опиша иднината како „мрачна“.
„Светот не се грижи за она што се случува во Газа, дури и ако сите умреме“, рече мајката на осум деца. „Овој свет е измамнички и лицемерен. Тврди дека е цивилизиран и хуман, но гледа само со едно око“.
Гардијан
