Би-Би-Си – Лондон
Додека демократите, со претседателскиот кандидат Камала Харис, проверуваат потенцијални кандидати за потпретседател, помислете и на кандидатите додека тие минуваат низ процес што еден минат учесник го спореди со „колоноскопија изведена со телескоп“.
Дали некогаш сте платиле за секс?
Дали некогаш сте платиле за абортус?
Дали некогаш сте имале хомосексуален однос?
Ова се само некои од прашањата во прашалниците кои се користат за исцрпната проверка на претходните кандидати за потпретседател на САД.
Потенцијалните партнери кои ќе се придружат на Харис на гласачкото ливче од редовите на Демократската партија за изборите во ноември ќе треба да одговорат на околу 200 прашања пред да почнат да бидат сериозно разгледувани.
Проверувачите – личности од кампањата и адвокати кои волонтираат за престиж и вмрежување – често имаат околу еден месец да откријат секое зрно на нечистотија што можат да го најдат.
Кампањата на Харис има само неколку дена да избере потпретседателски кандидат, со рокот за поднесување на документите кој се приближува. Потпретседателката, која и самата помина низ овој процес пред четири години, разгледува околу десетина кандидати, со гувернерот Џош Шапиро и сенаторот Марк Кели меѓу оние кои се споменуваат.
Пит Бутиџиџ, кој исто така е меѓу наводните потенцијални кандидати, беше прашан оваа недела дали можните кандидати знаат дека се проверувани. „Да, знаат,“ рече тој со насмевка.
Она што го прави целиот процес особено предизвикувачки е тоа што, за разлика од изборот на Претседател, ФБИ не врши проверка на потпретседателите.
Проверувачите ќе ги прегледуваат даночните пријави и медицинската историја на кандидатите. Тие можат да се логираат на нивните приватни социјални медиуми. Ќе ги пребаруваат објавите на социјалните медиуми на нивните деца. И на внуците, исто така.
Најмала сугестија за брачна неверност или кој било друг „скелет во плакарот“ ќе биде разгледан.
Тие ќе проверат секој запис за секој збор што потенцијалниот кандидат некогаш го изговорил или напишал. Џим Хамилтон, демократски адвокат кој ги оценувал потенцијалните партнери за Џон Кери, Барак Обама и Хилари Клинтон, изјави за Би-Би-Си дека белешките од процесот се уништуваат потоа за да се зачува „строга, строга завеса на доверливост“.
Тој надгледувал повеќе од 200 адвокати кои беа задолжени да го најдат партнерот на Клинтон (таа го избра сенаторот од Вирџинија, Тим Кејн).
„Секој има нешто во своето минато за кое би претпочитал да не зборува,“ рече Хамилтон. „Но би биле изненадени, еднаш кога луѓето ќе се посветат на процесот, колку искрено одговараат на прашањата.“
Еван Беј, финалист за да стане партнер на Барак Обама во 2008 година, се сеќава дека процедурата траела скоро три месеци и била „како колоноскопија извршена со телескоп“.
„Имаше цел тим кој ми беше доделен: сметководител, адвокат, лекар, знаете,“ изјави поранешниот сенатор и гувернер од Индијана за Би-Би-Си. „Тие разговараа со мојата сопруга, тие разговараа со мојот татко.“
Телевизиските екипи набрзо потоа кампуваа пред неговата куќа во Вашингтон ДЦ. Беј се сеќава на својот шок едно утро кога седна на појадок со вклучен телевизор и слушна како водителот на МСНБЦ забележува дека „садот со јогурт и гранола на сенаторот изгледа навистина вкусно“.
Шефот на тимот за проверка еден ден му се јавил на Беј за да го праша за лажна интернет гласина дека некогаш примил психијатриско лекување. – И реков, ‘Не, тоа не е вистина. Но ако не побрзате и не донесете одлука, можеби ќе биде вистина, се сеќава како шеговито одговорил. Листата од 20 имиња се стеснуваше. Беј вели дека на крајот се сведувало на него и Џо Бајден, тогаш сенатор од Делавер.
Се сеќава дека бил пренесен „многу тајно“ во Сент Луис, Мисури, во август таа година за да се сретне со идниот претседател во неговата хотелска соба. Разговарале околу три часа.
„Имаше околу два метри висок куп материјали таму, се сеќава, „на кој тој [Обама] само посочи и рече, ‘Јас ги прегледав сите извештаи за тебе, и ништо од тоа не ме загрижува.’ – Тој рече, ‘Но ако има нешто што нашиот тим не открил, треба да ми кажеш сега бидејќи ќе излезе на виделина. И јас реков, ‘Па, вашите луѓе навистина направија многу темелна работа. Но веројатно има две или три работи кои треба да ти ги спомнам.’ И го направив тоа. И тој ме погледна и рече, ‘Тоа е се?’ И јас реков, ‘Да, тоа е се.’ И тој рече, ‘Па, ти немаш водено многу живот, нели?’“
Беј не откри за Би-Би-Си детали за неговите откритија на Обама во хотелската соба, освен што кажа дека се работело за семејни прашања.
На крајот, Бајден беше успешен. Менџерот на кампањата, Дејвид Плуф, подоцна го цитираше претседателот Обама како вели дека тоа било „фрлање паричка“ меѓу двајцата. Понекогаш проверувачот може да постави прашање на кое никој друг не помислил, откривајќи потенцијално предупредување, дури и ако не е дисквалификувачко.
Гари Гинсберг, кој работел за кампањата на Клинтон во ’92 година, изјави за Би-Би-Си дека се сеќава како Ал Гор немал зборови кога бил запрашан за време на процесот дали има пријатели. Сенаторот од Тенеси, кој е резервиран, се навредил. Но кога бил притиснат, не можел да именува ниту еден, освен својот зет и двајца конгресмени. Недостигот на социјален круг на Гор предизвикал загриженост кај еден врвен кампањски службеник. Од листата на 50 имиња, тој сепак бил избран за партнер. Тие победија. Гор, сепак, имаше проблеми да го надмине нискиот рејтинг на лична допадливост.
Процесот на проверка порано беше претежно неформален и многу помалку инвазивен, бидејќи се сметаше за невкусно да се прашува сенатор или гувернер за лични прашања.
Две селекциски катастрофи го променија тоа засекогаш. Во 1972 година, демократскиот кандидат за Белата куќа, Џорџ Мекговерн, го отфрли својот партнер по само 18 дена. Тој го избра сенаторот од Мисури, Томас Иглтон, врз основа на двоминутен телефонски разговор и без проверка. Скоро веднаш се појави во медиумите дека г. Иглтон примал електрошок терапија во болница за клиничка депресија една деценија порано.
Помошниците на Никсон почнаа да прашуваат новинари: „Како може да се верува на Мекговерн по тоа што ставил луд човек на гласачкото ливче?“ На изборите во ноември, републиканскиот претседател го уништи својот демократски предизвикувач.
Проверувачите наскоро почнаа да бараат пошироко, да гледаат поблиску на членовите на семејството на потенцијалниот партнер, по уште едно понижување кое ја наруши трката за Белата куќа во 1984 година. Демократскиот кандидат, Валтер Мондејл, имаше потреба од голема промена против Роналд Реган таа година, па ја избра Џералдин Фераро, првата жена партнерка на национално ливче на голема партија.
Но кампањата беше оневозможена од откритија за финансиските зделки на нејзиниот сопруг, кој работел со недвижности.
Претседателот Реган победи во 49 држави со убедлива реизборна победа. Понекогаш потенцијалниот партнер ќе блесне на аудицијата, но ќе згасне на политичката сцена. Во 2008 година, кампањата на републиканскиот претседателски кандидат Џон Мекејн имаше само 72 часа да ја провери Сара Пејлин. Тогашната 44-годишна гувернерка на Аљаска беше прашана од помошниците како би реагирала во национална безбедносна криза каде што претседателот би бил привремено неспособен поради операција. Во оваа ситуација, директорот на националното разузнавање доаѓа кај претседателката Пејлин и и кажува дека го лоцирале Осама Бин Ладен. Авионот е подготвен да го убие лидерот на Ал-Каеда. Но ќе има повеќе цивилни жртви. „Дали ќе го извршите нападот?“ ја прашале. „Да,“ рекла, „би го извршила нападот бидејќи јас сум претседател на Соединетите Американски Држави, ова е нашиот главен непријател кој ги одзеде животите на повеќе од 3.000 Американци. И потоа ќе клекнам на колена и ќе побарам прошка за невините души чии животи ќе ги одземам“..“ Проверувачите беа многу импресионирани од овој одговор.
Но по нејзиното претставување како потпретседателски кандидат, Пејлин не успеа да одговори на основно прашање од новинар за тоа кои весници ги чита. Наскоро беше видена како прави грешки и не е подготвена за политичката сцена.
Дури и кога процесот на проверка се извршува со поголема строгост, конечната одлука секогаш е на кандидатот.
Џорџ Х. В. Буш – еден од 15 потпретседатели на САД кои станаа претседатели – одлучил интуитивно кога го избрал малку познатиот сенатор од Индијана, Дан Квејл, за свој партнер во 1988 година. Иако победија, на Квејл, 41, главно се гледаше како на товар отколку на предност на гласачкото ливче, како што е раскажано во книгата „Прв на ред“, од Кејт Андерсен Броуер.
Потпретседателскиот кандидат беше прашан од новинар во авион на кампањата во 1988 година: „Која е вашата омилена книга?“ Квејл се свртел кон својата сопруга, Мерилин.
„Која е мојата омилена книга?“ ја прашал, предизвикувајќи вознемиреност кај политичкиот помошник.“
