Србија не воведе санкции против Русија, одржуваше односи на високо ниво со таа земја и ги интензивираше односите со Кина, што отвора прашања за нејзината стратешка насока, се наведува во нацрт-извештајот на Европската комисија за напредокот на земјата кон членство во Европската унија.
„Србија сè уште не се придржува кон никакви рестриктивни мерки против Руската Федерација, ниту со повеќето изјави на високиот претставник за ова прашање. Таа ги одржува односите на високо ниво со Руската Федерација и ги интензивира односите со Кина, што го поставува прашањето за стратешката насока на Србија“, се вели во нацрт-извештаите за Србија во кои Хина имала увид.
Комисијата утре ќе објави пакет за проширување, чиј клучен дел се извештаите со оценки за напредокот во реформите на секоја од земјите кои се на пат кон членство во ЕУ. Извештајот за напредокот се објавува еднаш годишно и игра важна улога во следењето на напредокот на земјите кандидати на нивниот пат кон ЕУ.
Освен Русија, Србија не прифати и низа други изјави на високиот претставник во име на ЕУ и рестриктивни мерки кон Кина, Белорусија, Иран, Северна Кореја и Венецуела. Покрај тоа, се почести се летовите за Русија, се наведува.
„Се очекува Србија постепено да ги усогласува своите политики кон трети земји со политиките и позициите на ЕУ, вклучително и рестриктивни мерки“, се додава во нацрт-извештајот. Се вели дека Србија продолжила да соработува со ЕУ во напорите да се спречи избегнувањето на санкциите и да обезбеди финансиска и хуманитарна помош за Украина.
Србија, исто така, се очекува да ги подобри своите резултати во гонењето на воените злосторства, се вели дека сè уште избегнува обвинение против високи осомничени и дека обработката на случаите трае премногу долго.
„Србија треба да преземе чекори за да го забрза гонењето на воените злосторства и да реши значителен број отворени случаи на над 1.700 предистражни случаи, што продолжува да предизвикува голема загриженост“, се вели во текстот.
Србија ја продолжи соработката со Меѓународниот резидуален механизам за кривични судови, кој го замени Хашкиот суд. По прашањето на воените злосторства, соработката со Босна и Херцеговина продолжи, додека мал напредок е забележан во соработката со Хрватска и Косово.
„Србија допрва треба да покаже вистинска посветеност на истрагата и пресудувањето на воените злосторства. Голем број српски политички партии, политичари и медиуми продолжуваат да обезбедуваат поддршка и јавен простор за осудените воени злосторници без последици и ги негираат воените злосторства, вклучително и геноцидот во Сребреница“, се вели во нацрт-извештајот.
Во текстот се спомнуваат и голем број исчезнати лица. „Нерешената судбина на лицата исчезнати за време на конфликтот во 1990-тите останува клучно прашање што треба да се реши во Западен Балкан. И покрај тековниот напредок во идентификацијата, 7.608 лица сè уште се водат како исчезнати“, се вели во текстот.
Се додава дека се потребни дополнителни напори на регионално ниво преку групата за исчезнати лица формирана во 2018 година во рамките на Берлинскиот процес за зајакнување на соработката, како и на билатерално ниво.
И Србија се уште не ја усогласила својата визна политика, иако ЕУ постојано ја повикува на тоа. Белград има безвизен режим со 16 земји на чии граѓани им се потребни визи за влез во ЕУ.
Усогласувањето со визната политика за ЕУ е многу важно за да се намали притисокот на илегалните мигранти. Многумина од нив доаѓаат во Србија како туристи, а потоа се обидуваат илегално да влезат во ЕУ и да бараат азил. Србија има безвизен режим главно со земјите кои не ја признале независноста на Косово.
Што се однесува до билатералните односи, Србија останува посветена на одржување добри билатерални односи со другите земји од процесот на проширување и со соседните членки на ЕУ. Нејзините односи со Хрватска „продолжуваат да се карактеризираат со ад хок антагонистички јавни размени и дипломатски демарши“.
Односите со Босна и Херцеговина се добри и генерално стабилни, иако резолуцијата на ОН за Сребреница доведе до политички тензии, се вели во нацрт-извештајот. Се вели и дека високи српски функционери учествуваат на нелегалниот Ден на Република Српска, 9 јануари.
Во својот извештај, Европската комисија уште еднаш ќе ја повика Босна и Херцеговина „веднаш да ги спроведе уставните и изборните реформи со цел да се осигура дека сите граѓани можат ефективно да ги остварат своите политички права“.
„Функционирањето на демократските институции е поткопано со постојани дискриминаторски елементи во уставниот систем и постојано кршење на правниот и уставниот поредок од страна на субјектот Република Српска, кој се уште не ги спроведува одлуките на Уставниот суд, доведувајќи ги во прашање авторитетот и интегритетот на Судот“, се вели во нацрт-извештајот.
Како Србија, така и Босна и Херцеговина не е усогласена со визната политика на ЕУ. Комисијата ја повикува БиХ да го прекине безвизниот режим со Азербејџан, Кувајт, Катар, Турција, Русија, Кина и сезонскиот безвизен режим со Саудиска Арабија. БиХ го укина безвизниот режим со Оман во јануари годинава и со Бахреин во септември.
