Летната жештина во 2024 година предизвика над 62.700 смртни случаи поврзани со топлотен бран во Европа, што е зголемување од речиси 25 отсто во споредба со 2023 година, покажа студија на Барселонскиот институт за глобално здравје (ISGlobal), објавена денеска во списанието „Nature Medicine“.
„Имаше над 181.000 смртни случаи поврзани со горештина во Европа во летата од 2022 до 2024 година“, посочи главниот автор на студијата, Џоан Балестер Кларамант.
Како и во 2022 и 2023 година, Италија беше убедливо најпогодената земја минатата година, со проценети 19.000 смртни случаи поврзани со жештина помеѓу 1 јуни и 30 септември 2024 година. Шпанија се рангираше втора со над 6.700 смртни случаи, следена од Германија со околу 6.300 фатални исходи. Грција, со нешто под 6.000 смртни случаи, и Романија, со над 4.900, се најдоа на четвртото и петтото место.
Постарите лица се во најголем ризик
Рангирањето се менува кога се зема предвид бројот на смртни случаи поврзани со жештина во однос на големината на населението. Според студијата, Грција се рангираше прва со 574 смртни случаи од жештина на милион жители, следена од Бугарија со 530 и Србија со 379. Во 15 од 32-те испитани земји, летото 2024 година беше најсмртоносното во последните години.
Во некои земји, како Германија, Шпанија и Франција, летото 2022 година беше полошо. Генерално, истражувачите забележаа дека Европа имаше малку повеќе смртни случаи поврзани со жештина во 2022 година отколку во 2024 година.
Фактори како регионалната дистрибуција на топлината играат улога во овие варијации. Постарите лица се особено изложени на ризик.
Глобално, 2024 година беше најжешката од кога започнаа метеоролошките записи во 1850 година. Глобалната просечна температура за првпат изнесуваше 1,55 степени Целзиусови над прединдустриското ниво од 1850 до 1900 година, според Светската метеоролошка организација (СМО).
Медитеранот и Југоисточна Европа – жаришта на климатските промени
„Европа е континентот што се загрева најбрзо, двапати побрзо од глобалниот просек“, истакнува авторот на студијата Томаш Јанош од ISGlobal. Ефектите од климатските промени се особено видливи во Медитеранот и Југоисточна Европа, рече тој.
Овие региони „се појавуваат како главни жаришта на климатските промени, соочени со најголемите влијанија врз здравјето и со значителен пораст на смртноста поврзана со жештина предвидена во 21 век“, додаде Јанош.
Размерот на бројките јасно ја покажува потребата од „зајакнување на стратегиите за адаптација, вклучувајќи го развојот и спроведувањето на нова генерација на континентални, базирани на влијанија, системи за рано предупредување за топлината и здравјето, потенцира Балестер.
Ова вклучува нова генерација на европски системи за рано предупредување што комбинираат прогнози за топлина со здравствени податоци.
Системи за спасување животи
Моделот „Forecaster.health“, базиран на епидемиолошки пресметки, беше тестиран за оваа цел. Тој може да обезбеди регионални предупредувања до една недела однапред.
Во Јужна Европа, системот покажа дури подолг период на прогнозирање. Во регионите каде што се случуваат повеќето смртни случаи поврзани со жештина, моделот нуди нова шанса за спасување животи кај особено ранливите популации, нагласи Балестер.
Најновата анализа опфаќа 654 региони во 32 земји. За да се процени бројот на смртни случаи поврзани со жештина, користени се мерења на температурата и податоци за смртност. Претходните пресметки базирани на неделни статистики го потцениле товарот за 5 до 20 отсто, според истражувачите. Овој пат, тие користеле дневни податоци од европска база на податоци за истражување, што овозможило попрецизни модели. Тие се применети на летата од 2022 до 2024 година, давајќи ги тековните бројки.
