Правната рамка што ги регулира медиумите во Северна Македонија не е целосно усогласена со европското законодавство, особено со Европскиот закон за слобода на медиумите, се наведува во Извештајот на Европската комисија за напредокот на земјата на европскиот пат за 2024 година во делот кој се однесува на медиумите и медиумските слободи.
– Северна Македонија е помеѓу одредено ниво на подготовка и умерено ниво на подготовка за слободата на изразување и има ограничен напредок во оваа област, се оценува во Извештајот.
Еврокомисијата наведува дека иако со измените на Законот за аудио и аудио-визуелни медиумски услуги, усвоени јули 2023 година, беа укинати дискреционите права на Владата во доделувањето средства за радиодифузниот сектор, таа сепак продолжи да издвојува средства во намален обем.
– Владиното рекламирање во комерцијалните медиуми беше повторно вратено во февруари 2024 година, со што се зголеми ризикот од потенцијална злоупотреба на политичките фондови, се загрози независноста на медиумите и се наруши пазарот, се додава во текстот, при што се нагласува дека ваквата постапка наиде на критики од страна на регулаторот за медиуми и медиумските организации.
Дополнително се додава и дека Собранието повторно не успеа да именува нови членови на Програмскиот совет на јавниот радиодифузен сервис и на Советот на Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги (АВМУ).
Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги (АВМУ), на денешната седница донесе заклучок со кој регионални и локални ТВ станици – Медиум за 2022 година се ослободени од 50 проценти о
– Изменети се и законите за медиуми и Изборниот законик. Сепак, овие измени не беа сеопфатни и повеќе значајни прашања остануваат нерешени, се наведува во Извештајот.
Комисијата посочува дека нејзините препораки поврзани со медиумите од ланскиот Извештај за напредокот биле само делумно спроведени и остануваат да важат и оваа година.
– Во наредната година, земјата треба особено да продолжи да ја ревидира правната рамка што ги регулира медиумите за да ја усогласи со законодавството на ЕУ и европските стандарди, особено со воведување правила за целосна транспарентност за сопственоста на медиумите и за рекламирањето, конкуренцијата и државната помош, како и за правата на интелектуална сопственост, во согласност со единствениот пазар на ЕУ, се посочува во документот.
ЕК, исто така, препорачува земјата да ја спроведе стратегијата за реформирање на Јавниот радиодифузен сервис и да ги именува Програмскиот совет на македонската радиотелевизија и Советот на АВМУ, како и да продолжи „навремено да се справува со сите закани и акти на насилство врз новинарите и да обезбеди сторителите да бидат изведени пред лицето на правдата“.
– Во 2023 година Министерството за внатрешни работи евидентира седум случаи на напади врз новинари и отвори истраги за нив. Здружението на новинари на Македонија регистрираше пет инциденти поврзани со новинари. Од нив, три се однесуваат на нефизички закани и вознемирувања, а две се закани по животот и физичката безбедност на новинарите, се наведува во текстот.
Во 2020 година Здружението на новинари на Македонија регистрираше два физички напада и 12 различни форми на вербални закани по живот и други заплашувања, со што бројот на сериозни напади во з
Во Извештајот се посочува и дека во македонските судови лани биле покренати 19 тужби за клевета против новинари, што претставува намалување во споредба со 2022 година, како и шест т.н. „стратешки тужби против учество на јавноста“ (СЛАПП), при што се нагласува дека во земјата не постои механизам за поддршка и заштита на новинарите и заштитниците на човековите права од ваквите тенденциозни тужби.
– Новинарите се соочија со непримерен јазик од политичари и јавни личности. Посебно е назначен обвинител за следење на нападите врз новинари, а инцидентите на кибер малтретирање може да се пријават во Одделот за компјутерски криминал на Министерството за внатрешни работи, наведува ЕК.
Во документот се потенцира и дека минатата година медиумскиот регулатор продолжил со својот надзор над радиодифузните медиуми и врз незаконската медиумска концентрација и сопственост, соработувајќи со граѓанските организации и медиуми за промоција на медиумската писменост и човековите права.
Во врска со јавниот радиодифузен сервис, ЕК проценува дека му е потребна модернизација и подобрување на конкурентноста, независноста и професионалните стандарди.
– Финансирањето на организацијата е неконзистентно, предизвикувајќи несигурност во планирањето. Законот за аудио и аудио-визуелни медиумски услуги од јули 2023 година го зголеми целокупното финансирање, но властите префрлија помалку средства од законски предвиденото, се додава во документот.
Државните органи одговараат само на избрани прашања од избрани новинари, а лекарите се плашат да зборуваат поради страв од казна, изјавија опозициски новинари од Унгарија во истражување спров
Комисијата посочува и дека во земјата остануваат предизвиците поврзани со транспарентноста околу сопственоста на медиумите, а политичките партии продолжуваат да користат државни средства за рекламирање, при што и натаму нема транспарентност за платеното политичко рекламирање.
– И печатените и електронските медиуми се законски обврзани да достават информации за нивните сопственици до регулаторното тело за аудио-визуелни медиуми, но сепак не постои законска регулатива за обелоденување на сопственоста и финансиските состојби на дигиталните национални медиуми. Регистарот за сопственост на дигитални национални медиуми е саморегулирачки механизам, се нагласува во Извештајот.
