Русија го зголемува своето воено присуство во близина на границата долга повеќе од 1.300 километри што ја дели со Финска, предизвикувајќи загриженост во европските престолнини за идните планови на Русија. Од своја страна, Хелсинки вложи заеднички напори за зајакнување на сопствената гранична одбрана, вклучително и зголемување на трошоците за одбрана и одржување заеднички вежби за обука во големи размери со трупите на САД и НАТО.
Додека се одолговлекуваат тешките напори за преговори за прекин на огнот во Украина, Русија тивко се вооружува по должината на она што сега е нејзината најдолга линија на директен контакт со НАТО – границата долга 1.340 километри што ја дели со новата членка на алијансата, Финска.
Неодамнешните сателитски снимки покажуваат дека Русија го засилила своето воено присуство во последните неколку месеци по границата со Финска, која раскина со својата децениска политика на неутралност со приклучувањето кон воениот сојуз на НАТО во 2023 година по целосната инвазија на Русија во Украина.
Фотографиите, објавени од Волстрит џурнал и Њујорк тајмс и потврдени од претставници на НАТО, покажуваат редови нови шатори, нови магацини што би можеле да се користат за складирање на воени возила и новореновирани засолништа за борбени авиони.
Во Каменка, на само 60 километри од финската граница, од февруари 2025 година се поставени повеќе од 130 воени шатори. Областа, која во 2022 година сè уште беше неразвиена, сега се чини дека е способна да смести до 2.000 војници.
На околу 160 километри од границата кај Петрозаводск, изградени се три големи магацини, секој од нив способен да складира околу 50 оклопни возила. Кремљ, исто така, планира да воспостави нов армиски штаб во градот за да надгледува десетици илјади војници, објави Волстрит џурнал.
Финска аплицираше за членство во НАТО алијансата во 2022 година, што ја поттикна Русија да објави планови за зголемување на својата воена подготвеност, вклучително и проширување на своите војници од 1 на 1,5 милиони.
Високо во арктичкиот круг, се реновира хеликоптерската база Североморск-2. Базата, која беше затворена во 1998 година, повторно беше отворена во 2022 година.
„Пред 2022 година, на теренот работеше полк за беспилотни летала – па затоа не беше целосно напуштен. Но, не се користеше за поголема опрема како што се хеликоптери“, рече финскиот воен историчар Емил Кастехелми, кој работеше на сателитските снимки како дел од тим аналитичари наречен „Група Црна птица“. „Но сега, по 2022 година, тие ја реновираат, ја реновираат, ги расчистуваат обраснатите области – па се чини дека имаат намера да ги засилат своите активности и во таа област.“
„Гледаме воена активност и гледаме како Русите ја развиваат својата воена инфраструктура и најверојатно обучуваат нови војници“, додаде тој. „Но, во моментов не е ништо премногу радикално.“
Финска официјално се приклучи на алијансата во април 2023 година – по годината потоа и Шведска – предизвикувајќи жесток одговор од руската влада, која вети дека ќе преземе „контрамерки“.
„Проширувањето на НАТО е нарушување на нашата безбедност и на националните интереси на Русија“, изјави тогаш портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков. „Ќе следиме внимателно што се случува во Финска … и како тоа ни се заканува“.
Неколку месеци подоцна, рускиот одговор беше во форма на обид за организирање миграциска криза на финската граница, иако Русија негираше вмешаност. Операцијата беше неуспешна, но го натера Хелсинки да ја затвори својата копнена граница со Русија во ноември 2023 година. Финската влада, исто така, објави дека повеќе нема да прифаќа барања за азил никаде освен на граничните премини отворени за воздушен и морски сообраќај – односно, пристаништа и аеродроми.
Иако военото засилување е далеку под она што се гледа на украинската граница пред инвазијата во февруари 2022 година, аналитичарите велат дека движењата може да бидат првите знаци за постојано растечко руско воено присуство долж финската граница во годините што доаѓаат.
За Москва, областа има големо стратешко значење. Финската граница ја доведува Русија во директен контакт со членка на НАТО на повеќе од 1.000 километри. Кремљ ја смета оваа област за клучна за одбраната на Санкт Петербург и околниот регион.
„Долгорочно, Русија треба посериозно да ја сфати одбраната на границата со Финска сега кога Финска е членка на НАТО, рече Ед Арнолд, виш истражувач за европска безбедност во рамките на одделот за меѓународна безбедност во британскиот „Кралски институт за обединети служби“. „Ако НАТО и Русија војуваат во Балтикот, Финците нема само да седат таму. Тие веројатно ќе извршат контра напад и ќе го анектираат полуостровот Мурманск – а руските нуклеарни сили и Северната флота се стационирани во Мурманск. Значи, Финците можат да направат доста во однос на нарушувањето на тоа со прекинување на линиите за снабдување помеѓу Санкт Петербург и Мурманск.“
Кастехелми рече дека е далеку од јасно дали финско-руската граница би можела да стане место на ново жариште по евентуалниот крај на украинската војна.
„Навистина е тешко да се каже засега, бидејќи војната во Украина сè уште е во тек, а постигнувањето примирје се чини дека е исклучително тешко“, рече тој. „Иднината ќе покаже колку многу Русите ќе инвестираат во сето ова – воени бази, нови единици, војници и така натаму. Но, колку што знаеме сега, тоа ќе биде значајно.“
Военото засилување на Русија на границата, исто така, се вклопува во пошироката рамка на растечките геополитички соперништва во се постратешкиот Арктик, кој поседува богатство од енергетски ресурси и е дом на клучни бродски патишта. Американските и финските трупи учествуваат овој месец во масовна вежба за обука низ нордиските држави, симулирајќи целосен конфликт со Русија. А во ноември, илјадници војници на НАТО учествуваа во големи вежби на арктичката територија на Финска.
За Хелсинки, Русија останува исто толку утрешен непријател колку и вчерашниот. Соочена со империјалистичките амбиции на претседателот Владимир Путин, Финска ги удвои своите напори за модернизација на своите вооружени сили.
Земјата особено сака да ги зголеми своите воени трошоци со цел да достигне 3 проценти од БДП до 2029 година. Хелсинки, исто така, планира да ја зголеми горната старосна граница на своите резервисти на 65 години, давајќи ѝ милион луѓе способни да бидат мобилизирани до 2031 година – речиси еден од пет Финци. На почетокот на април, премиерот Петери Орпо објави дека земјата ќе да се повлече од Договорот од Отава со кој се забрануваат противпешадиските мини, по слични потези на други земји што граничат со Русија – Полска, Естонија, Латвија, како и Литванија, го напуштија договорот во март, наведувајќи ги зголемените закани од Москва.
„Целиот став (на Финците) беше … ние треба да бидеме подготвени да можеме сами да се соочиме со Русите“, рече Арнолд. „Значи, тоа е нивниот начин на размислување и така е конфигурирана нивната војска. Тие можат да добијат 284.000 војници при објавување војна. Тоа е значајно. Тоа е веројатно повеќе отколку што Велика Британија може да собере, веројатно повеќе од Германија, повеќе од Франција – веројатно повеќе од кој било друг освен Полска во моментов.“
Арнолд рече дека Финска не само што поседува најмоќна артилерија во Европската Унија, туку и огромни залихи на оружје и муниција. Финска има на располагање голем број самоодни артилериски оружја, вклучувајќи десетици јужнокорејски ракетни системи со повеќекратно лансирање (MLRS) K9 Thunder и M270 – ракетни лансери слични на HIMARS што им предизвикаа толку многу тага на Русите во Украина.
И од оваа година, Хелсинки треба да може да ги стави во употреба и своите први американски борбени авиони F-35, кои моментално се најскапите и најсофистицираните борбени авиони во светот. Во 2021 година, финската влада нарача околу 8,4 милијарди евра од Lockheed Martin за 64 од овие авиони за да ја обнови својата флота F/A-18.
Земјата сигурно не се прави лесна цел. „Веројатно е една од најдобро опремените сили не само за конвенционално, туку и за хибридно одвраќање“, рече тој. „Русите би биле многу глупави ако одлучат да се борат против Финците како чин на намерна политика“.
Дури и ако масовното прераспоредување на руските вооружени сили на границата со Финска по евентуален прекин на огнот во Украина изгледа веројатно, повторната милитаризација на источното крило на НАТО веројатно ја направи задачата исклучително комплицирана за Москва.
„Сега не станува збор само за балтичките земји – Русите треба да обезбедат ресурси за целата граница со Финска, а исто така и за границата со Украина, каде и да е“, рече Арнолд. „На крајот ќе бидат потребни повеќе сили, но тие сили ќе бидат многу пораширени.“
„Значи, Русите не беа многу паметни со целата војна во Украина од стратешка перспектива.“
France 24/AFP
